ศาสตร์และศิลป์ของการสอน : ๒๕. ตรวจสอบและแก้ไขเมื่อนักเรียนไม่สนใจ
บันทึกชุด ศาสตร์และศิลป์ว่าด้วยการสอน นี้ตีความจากหนังสือ The New Art and Science of Teaching เขียนโดย Robert J. Marzano ซึ่งเพิ่งออกวางจำหน่ายในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ นี้เอง
ภาค ๗ ใช้ยุทธศาสตร์สร้างพันธกิจสัมพันธ์ของนักเรียนต่อการเรียน
ภาค ๗ ใช้ยุทธศาสตร์สร้างพันธกิจสัมพันธ์ของนักเรียนต่อการเรียน ตีความจาก Chapter 7 : Using Engagement Strategies มี ๑๐ ตอน คือตั้งแต่ตอนที่ ๒๕ ถึงตอนที่ ๓๔ คำว่า engagement มีความหมายลึก และศาสตราจารย์ ดร. วิจิตร ศรีสะอ้าน แปลเป็นคำไทยว่า “พันธกิจสัมพันธ์” โดยมีนัยยะว่ามีหลายฝ่ายร่วมกันเป็นภาคี (partner) ในกิจกรรมที่ทำร่วมกัน โดยภาคีร่วมกัน (๑) กำหนดเป้าหมาย (๒) วางแผนดำเนินการ (๓) ทำกิจกรรมหรือดำเนินการ และ (๔) รับผล ดังนั้น หากคิดตามความหมายนี้ การใช้คำว่า “พันธกิจสัมพันธ์ของนักเรียน” (student engagement) ย่อมมีนัยยะว่ากิจกรรมการเรียนเป็นเรื่องที่มีหลาย “เจ้าของร่วม” ทั้งที่เป็นนักเรียน (หลายคน) ครู และผู้ปกครอง โดย “เจ้าของ” สำคัญที่สุดคือนักเรียน เป้าหมายของสาระในภาค ๗ นี้ คือ แนะนำวิธีที่ครูทำให้นักเรียนเป็น “หุ้นส่วนใหญ่” ของการเรียนรู้
หากมองในเชิงอุดมคติ การเรียนเป็นเรื่องของนักเรียน เป็นกิจกรรมของนักเรียน การเรียนรู้และกระบวนการ ต่างๆ เพื่อการเรียนรู้จึงควรมีนักเรียนเป็นเจ้าของ แต่เมื่อมองจากมุมของครู เรื่องการดึงความสนใจของนักเรียน และจัดให้นักเรียนแสดงบทบาท (student engagement) เป็นเรื่องสำคัญ และครูต้องเรียนรู้ ยุทธศาสตร์ฝึกทักษะเพื่อการนี้ ดังระบุใน ภาค ๗
หนังสือ The New Art and Science of Teaching บอกว่า พันธกิจสัมพันธ์ของนักเรียนเป็นปฐมบทของการสร้าง สภาพจิตใจของนักเรียน ให้พร้อมต่อการเรียนรู้ โดยหากดำเนินการอย่างได้ผล สภาพจิตใจของนักเรียนคือ “สนใจ มีพลัง อยากรู้ และมีแรงบันดาลใจ” ดังนั้น คำถามเชิงยุทธศาสตร์ของครู ในการจัดการเรียนรู้ตามภาค ๗ นี้ คือ ครูจะดำเนินการอย่างไรเพื่อสร้างสภาพจิตใจของนักเรียนที่ สนใจ มีพลัง อยากรู้ และมีแรงบันดาลใจ
ตอนที่ ๒๕ ตรวจสอบและแก้ไขเมื่อนักเรียนไม่สนใจ ตีความจาก Element 23 : Noticing and Reacting When Students Are Not Engaged เป็นตอนแรกของ ภาค ๗ ใช้ยุทธศาสตร์สร้างพันธกิจสัมพันธ์ของนักเรียนต่อการเรียน
นี่คือปัจจัยสำคัญที่สุดใน ๑๐ ยุทธศาสตร์ของภาค ๗ คือครูต้องรู้ทันที และมีการดำเนินการแก้ไขทันที เมื่อเห็นว่านักเรียนไม่สนใจ
คำถามเชิงยุทธศาสตร์ของครู ในการวางแผนจัดระบบให้นักเรียนมีปฏิสัมพันธ์กัน คือ “ครูจะสังเกตเห็นว่านักเรียนไม่สนใจเรียนได้อย่างไร และจะดำเนินการแก้ไขได้อย่างไร”
ยุทธศาสตร์และวิธีการที่ครูใช้ตรวจสอบและแก้ไขเมื่อนักเรียนไม่สนใจ มีดังต่อไปนี้
ยุทธศาสตร์ | วิธีการ |
ตรวจสอบความสนใจของนักเรียนแต่ละคน | ครูคอยตรวจตราว่ามีนักเรียนคนไหนแสดงอาการไม่สนใจการเรียน ทั้งในห้องใหญ่ ในกลุ่มย่อย และตอนทำงานคนเดียว |
ตรวจสอบความสนใจของทั้งชั้น | ครูตรวจสอบความสนใจของทั้งชั้น ไม่ใช่ที่นักเรียนเป็นรายคน หรือกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งโดยเฉพาะ |
ใช้วิธีการให้นักเรียน รายงานความสนใจ | ครูจัดระบบให้นักเรียนรายงานความน่าสนใจของชั้นเรียนเป็นระยะๆ หรือครูถามนักเรียน ณ เวลาใดเวลาหนึ่งโดยตรง |
ดึงความสนใจกลับมา | เมื่อครูพบว่านักเรียนคนหนึ่งคนใดขาดความสนใจ ก็หาวิธีดึงความสนใจกลับมา |
ยกระดับพลังของชั้นเรียน | เมื่อครูสังเกตว่าพลังของชั้นเรียนลดลง ครูประกาศว่าตอนนี้พลังของชั้นเรียนตกต่ำ ขอเชิญนักเรียนช่วยกันเสนอแนะทางออก |
จุดสำคัญที่สุดของยุทธศาสตร์นี้คือ ครูเอาใจใส่ความสนใจของศิษย์ และหาทางแก้ไขเมื่อนักเรียนแสดงอาการ ไม่สนใจ หรือเรียนไม่รู้เรื่อง
เมื่อยุทธศาสตร์นี้ได้ผล จะสังเกตเห็นพฤติกรรมของนักเรียนดังต่อไปนี้
- นักเรียนตระหนักว่าครูเอาใจใส่ตรวจสอบความสนใจของนักเรียน
- นักเรียนพยายามนกระดับความสนใจของตน
- หากสอบถาม นักเรียนบอกได้ว่าครูเอาใจใส่พันธกิจสัมพันธ์ของนักเรียน
วิจารณ์ พานิช
๙ เม.ย. ๖๐
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich ใน สภามหาวิทยาลัย
| < ย้อนกลับ | ถัดไป > |
|---|
