เหตุผลและความจาเป็นที่ต้องมีหลักสูตรการศึกษาเพื่อสร้างความเป็น

ในระบอบประชาธิปไตย

การดาเนินงานด้านการส่งเสริมความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย เป็นภารกิจหลักประการหนึ่งที่ทุกภาคส่วนให้ความสาคัญ ปัจจุบัน มีหน่วยงานและองค์กรที่มีภารกิจและความรับผิดชอบในการดาเนินการดังกล่าวหลายหน่วยงาน อาทิเช่น

สานักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง มีภารกิจ ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๓๖ (๘) คือ ส่งเสริมและสนับสนุนหรือประสานงานกับหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือสนับสนุนองค์การเอกชน ในการให้การศึกษาแก่ประชาชน เกี่ยวกับการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และส่งเสริมการมี ส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชน

สถาบันพระปกเกล้า มีวัตถุประสงค์ตามพระราชบัญญัติ สถาบันพระปกเกล้า พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๖ กาหนดว่าวัตถุประสงค์ของสถาบันไว้ กล่าวคือ (๑) ศึกษาและวิเคราะห์ทางวิชาการต่างๆ เพื่อเป็นแนวทาง ในการพัฒนาประชาธิปไตยอย่างเป็นระบบ (๒) ประสานงานกับหน่วยงานอื่นๆ ด้านนโยบายเพื่อการพัฒนา ประชาธิปไตย (๓) วิจัยและสนับสนุนการวิจัยเพื่อการพัฒนาประชาธิปไตย (๔) เผยแพร่และสนับสนุนการเผยแพร่ประชาธิปไตยตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (๕) จัดและสนับสนุนการศึกษาอบรมบุคลากรจากภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนเกี่ยวกับการเมือง การปกครอง และการเศรษฐกิจและสังคมในระบอบประชาธิปไตย (๖) บริการข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับความรู้และผลงานวิจัย และวิชาการทางการเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตย

นอกจากนี้ยังมีหน่วยงานที่ทาหน้าที่ส่งเสริมสนับสนุนด้านการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ทั้งภาครัฐและเอกชน ได้แก่ รัฐสภา สานักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ ตลอดจนมูลนิธิ/องค์กรเอกชนต่าง ๆ ซึ่งมีข้อสังเกตดังนี้

๑. แต่ละหน่วยงาน/องค์กร ยังมีความเข้าใจเกี่ยวกับ “การศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง” แตกต่างกัน ส่งผลให้มีแนวปฏิบัติที่แตกต่างกันออกไป

๒. แต่ละหน่วยงาน/องค์กร ยังขาดวิสัยทัศน์ร่วมเกี่ยวกับลักษณะของพลเมืองที่พึงประสงค์ จึงเน้นแตกต่างกันออกไป

๓. การดาเนินการหรือกิจกรรมหลายกิจกรรมยังไม่สอดคล้องกับช่วงวัยหรือพัฒนาการของผู้เรียน/กลุ่มเป้าหมาย ทาให้การดาเนินการยังขาดประสิทธิภาพ

การที่ดาเนินการเรื่องหลักสูตรหลักสูตรการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยสาหรับพลเมืองไทยจึงเป็นกรอบที่แสดงระดับพัฒนาการของการดาเนินการสร้างพลเมืองที่จะช่วยให้หน่วยงาน/องค์ที่เกี่ยวข้อง ได้มีทิศทางการดาเนินการที่ชัดเจนเพื่อไปสู่เป้าหมายคือคุณสมบัติของความเป็น พลเมืองที่ได้กาหนดเป้าหมายร่วมกันไว้ อีกทั้งเป็นเครื่องมือสาคัญ ที่จะช่วยกันทางานเชิงเครือข่ายต่อไป เป็นกรอบสาหรับการตั้งคาถาม และแสวงหาแนวทางการดาเนินการที่ชัดเจนต่อไป