โครงการ GotoKnow ที่ได้รับการสนับสนุนจาก สสส. ในงวดปี 2554-2557 กำลังจะหมดโครงการภายในหกเดือนนี้ค่ะ

พอจะใกล้ทุนหมดครั้งหนึ่งๆ ก็เปิดโอกาสให้ทีมงานได้มาคิดวางแผนที่จะหาทุนสนับสนุนในการดำเนินงานของ GotoKnow และเว็บอื่นๆ ในโครงการ ได้แก่ ClassStart, L3nr (เดิมชื่อ Learners.in.th), และ Wonkdy Academy (ที่กำลังจะเปิดให้บริการเร็วๆ นี้) ค่ะ

GotoKnow ให้บริการใกล้จะครบสิบปีแล้วภายในอีกไม่กี่เดือนนี้ โดย GotoKnow เป็นเว็บอันดับ 1-2 ด้านการศึกษาของไทย โดยมี L3nr อยู่ในอันดับที่ 3-5 ซึ่งในอันดับทั้งหมดของเว็บไซต์ไทยที่จัดอันดับโดย TrueHits.net ของ สวทช. โดย GotoKnow คือเว็บไซต์ที่ให้บริการโดยหน่วยงานภาครัฐที่มีอันดับดีที่สุดค่ะ

ในช่วงสิบปีที่ผ่านมานั้น GotoKnow ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากหน่วยงานต่างๆ เป็นอย่างดียิ่งด้วยองค์กรที่สนับสนุนเห็นในคุณค่าของบันทึกที่สมาชิกช่วยกันแบ่งปันความรู้ ประสบการณ์ แง่มุม แนวคิด เพื่อถ่ายทอดให้เป็นประโยชน์แก่สังคมค่ะ

อย่างไรก็ตามการจะหางบประมาณดำเนินงานทุกรอบนั้นก็มีประเด็นท้าทายอยู่เสมอค่ะ เพราะหน่วยงานแต่ละหน่วยก็ย่อมมีนโยบายและแผนการสนับสนุนโครงการที่เป็นของตัวเอง ซึ่ง GotoKnow ก็ต้องปรับตัวเพื่อให้เข้ากับนโยบายเหล่านั้นค่ะ

ยิ่งกว่านั้นในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมานี้ประเทศไทยเราก็ประสบปัญหาภายในประเทศดังที่เราได้ทราบกันอยู่ ซึ่งส่งผลทำให้หน่วยงานให้ทุนสนับสนุนหลายหน่วยงานไม่สามารถดำเนินการตามนโยบายการให้ทุนได้ค่ะ

เพื่อให้ GotoKnow สามารถให้บริการอยู่ได้อย่างยั่งยืนต่อไป ทีมงานจึงคิดว่า GotoKnow ควรสามารถสร้างรายได้ด้วยตัวเองเพื่อกระจายความเสี่ยงจากการขึ้นอยู่กับงบประมาณสนับสนุนจากหน่วยงานให้ทุนเพียงอย่างเดียวค่ะ ซึ่งทีมงานก็ได้ขอปรึกษา ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช และท่านก็เห็นว่าเป็นสิ่งที่ควรทำโดยให้มีแนวทางเพื่อไปสู่การเป็นองค์กรกิจการเพื่อสังคม (Social Enterprise) ค่ะ

เมื่อวางแผนหารายได้เลี้ยงตัวเองแล้ว การจะหารายได้แบบไหนนั้นก็เป็นโจทย์ต่อไป ซึ่งวิธีการหารายได้นั้นมีหลากหลายมากค่ะ บางอย่างก็กระทบกับสมาชิกมาก บางอย่างก็กระทบกับสมาชิกน้อย แต่นโยบายที่สำคัญของ GotoKnow ก็คือจะให้การหารายได้เลี้ยงตัวเองนั้นกระทบต่อสมาชิกน้อยที่สุดค่ะ ดังนั้นสิ่งใดที่จะส่งผลต่อสมาชิกมาก (อาทิเช่น การขายหรือใช้ข้อมูลส่วนตัวของสมาชิก) เราจะไม่ทำเด็ดขาดค่ะ เพราะแม้เราจะต้องการหารายได้เพื่อจ่ายในค่าใช้จ่ายต่างๆ ก็จริง เช่น ค่าเครื่องแม่ข่าย ค่าพัฒนาและดูแลระบบ ค่าประชาสัมพันธ์ ค่าดูแลจัดการชุมชน เป็นต้น แต่ GotoKnow ไม่ได้เป็นเว็บเพื่อแสวงหากำไรทางการค้าค่ะ

การหารายได้ที่ดำเนินการได้ง่ายที่สุดก็คือการรับโฆษณาผ่าน Google AdSense ค่ะ เพราะไม่ต้องติดต่อกับผู้ที่จะลงโฆษณาโดยตรงและสิ้นเดือนก็จะได้รับเงินโอนผ่านธนาคารเลย สำหรับทีมงานประจำที่มีจำนวนคนน้อยอย่างทีม GotoKnow นั้นน่าจะเป็นสิ่งที่สะดวกที่สุด ดังนั้นจึงเป็นรูปแบบแรกสุดที่จะขอทดลองค่ะ

ส่วนรายได้ที่ได้มานั้นจะเพียงพอต่อค่าใช้จ่ายต่างๆ หรือไม่นั้นก็เป็นโจทย์ที่ต้องทดลองกันต่อไปค่ะ หากรายได้จากโฆษณา AdSense เพียงพอและไม่กระทบต่อสมาชิกมากนักก็น่าจะเป็นสิ่งที่ดีค่ะ แต่หากไม่ได้เป็นตามนั้นก็คงต้องทดลองรูปแบบอื่นต่อไปค่ะ

อย่างไรก็ตามโอกาสที่รายได้จะเพียงพอนั้นมีความเป็นไปได้มากค่ะ เพราะในช่วงที่ผ่านมาทีมงานได้พยายามบริหารจัดการโดยให้มีค่าใช้จ่ายน้อยที่สุดเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดเท่าที่เป็นไปได้ค่ะ เรียกได้ว่าเราฝึกวิชา Lean Management กันเต็มที่ค่ะ

ทีมงานจึงขออนุญาตสมาชิกทุกท่านที่จะทดลองรูปแบบการหารายได้เลี้ยงตัวเองโดยการรับโฆษณาผ่าน Google AdSense ดังที่สมาชิกจะเห็นในหน้าบันทึกจากนี้ต่อไปค่ะ โดยทีมงานจะขอใส่โฆษณาเพียงอันเดียวขนาด 300x250 pixels ในหน้าบันทึกโดยจะอยู่ด้านล่างของเนื้อหาค่ะ

สาเหตุที่เลือกขนาดนี้และจุดวางโฆษณาเช่นนี้เพราะในช่วงเดือนที่ผ่านมาทีมงานได้ทดลองหารูปแบบในการจัดวางและพบว่าจุดนี้น่าจะเป็นจุดที่สามารถทำรายได้ได้ดีโดยน่าจะกระทบต่อสมาชิกน้อยที่สุดค่ะ

หากสมาชิกมีคำแนะนำใดๆ ทีมงานยินดีอย่างยิ่งที่จะรับฟังค่ะ ความเห็นจากสมาชิกคือสิ่งสำคัญที่สุดที่จะทำให้ GotoKnow ให้บริการได้ต่อไปในฐานะเป็นคลังความรู้และเป็นชุมชนเครือข่ายคนทำงานของไทยอย่างต่อเนื่องและมั่นคงในอนาคตค่ะ ขอบคุณมากค่ะ

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย จันทวรรณ