เพื่อนที่โรงเรียน “ศรียาภัย” นัดกินข้าวเที่ยงที่ร้าน แดรี่ควีน เชิงสะพานพระนั่งเกล้า วันอาทิตย์ที่ ๖ กรกฎาคม ๒๕๕๗ โดยการนัดของบรรจง วิมลทรัพย์ตามเคย โดยคราวนี้สุมิตรปวารณาตัวเป็นเจ้าภาพ ผมบันทึก AAR ของการพบปะคราวที่แล้วที่ ๑, ๒
คราวนี้ทั้งคนนัดและคนรับนัดคงจะเลอะๆ เลือนๆ กันไปมาก จึงมีคนที่ไม่มาเพราะอ้างว่าไม่ได้รับเชิญ และเมื่อเพื่อนโทรศัพท์ไปตามตัว ก็มาไม่ได้ บอกว่าร่างกายมันไม่อำนวย รวมแล้วมีคนมา ๑๐ คน คือ โปร่ง เภานิบล (ซึ่งมาเป็นครั้งแรก) มากับ ประชุม ใจสมคม, ธำรงศักดิ์ ทินบาล, พินิจ ศิลปศร, นิยม, โสภณ พัฒนอิ่ม, สุมิตร ตยาคีพิสุทธิ์, บรรจง วิมลทรัพย์, (พล. อ.ท.) จำลอง เกษสยม, และวิจารณ์ พานิช
ในบันทึกนี้จะมีพระเอก ๒ คน คือพินิจ ศิลปศร กับ โสภณ พัฒนอิ่ม
พินิจ ศิลปศร เรียนหนังสือไม่มาก ไม่ได้ปริญญา แต่ทำงานเก่งมาก พินิจบอกว่า ตอนที่เขาเป็นสรรพากรอำเภอหาดใหญ่ ผมก็อยู่ที่นั่น และเนื่องจากเขามองว่าผมมีตำแหน่งใหญ่โต เขาจึงไม่ได้บอกใคร ว่าเป็นเพื่อนกับผม แต่ที่เล่ากันเฮฮาคือเรื่อง พินิจกับจำลอง
ตอนนั้นจำลองยศนาวาอากาศโท ตำแหน่ง ผบ. ฝูงบิน ซึ่งนับถือกันว่าใหญ่ระดับผู้ว่าราชการจังหวัด คราวหนึ่ง นายอำเภอเชิญจำลองไปเป็นเกียรติในงานเลี้ยงของอำเภอ นายอำเภอได้ข่าวระแคะระคายว่าพินิจเป็นเพื่อนของจำลอง จึงถามพินิจโดยตรงว่าเป็นเพื่อนกันหรือ พินิจตอบว่าเปล่า เขาให้เหตุผลที่ตอบเช่นนั้นว่า เพราะตำแหน่งของจำลองมีเกียรติ ใหญ่โตมาก หากไปอ้างเป็นเพื่อนจะทำให้ความใหญ่โตลดลง
พินิจเป็นคนสมองดี และขยันขันแข็ง ทำงานอย่างมีระบบ เรียนรู้เพิ่มเติมต่อเนื่อง จนในที่สุดเป็นสรรพากรจังหวัดสงขลา ซึ่งถือเป็นจังหวัดใหญ่ และสรรพากรจังหวัดได้รับกำหนดตำแหน่งเป็น ซี ๙ แต่โชคไม่ดี สมัยนั้นรัฐบาลขาดเงิน จึงมีคำสั่งระงับ การกำหนดตำแหน่งให้ซีสูงขึ้น เขาจึงเกษียณอายุราชการในระดับ ซี ๘ แต่ก็ยังมีคนมาเชิญเป็นวิทยากรให้ความรู้ด้านภาษี แก่บุคลากรในบริษัท เขาเล่าว่า อัตราค่าตอบแทนวิทยากรคือ ชั่วโมงละ ๑,๕๐๐ บาท แต่ถ้ามีคนเข้าฟังเกิน ๒๐๐ คน จะได้ค่าตอบแทนรายชั่วโมงเพิ่มขึ้นคนละ ๑๐ บาท เขาบอกว่ารายได้ดีทีเดียว แต่ตอนนี้เขาไม่รับงานแล้ว ให้เหตุผลว่า เพราะต้องค้นคว้าติดตามการเปลี่ยนแปลงมาก กฎระเบียบต่างๆ เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว เป็นภาระในการติดตามสำหรับผู้สูงอายุ
เขาบอกว่ารัฐบาลที่ระงับการกำหนดซีของเขาเป็นซี ๙ คือรัฐบาลชวน ฟังดูแล้ว คนเป็นรัฐบาลมีความยากลำบาก ในการตอบสนองความต้องการส่วนตัวของผู้คน และได้รับความนิยม เมื่อทรัพยากรไม่เอื้ออำนวย
เขาถามผมว่า ไปเป็นวิทยากรบ่อยไหม ผมตอบว่าบ่อย เขาถามว่าอัตราค่าตอบแทนชั่วโมงละเท่าไร ผมตอบว่าไม่เคย กำหนด ผู้เชิญให้เอง ที่ได้รับอยู่ในช่วงระหว่างชั่วโมงละ ๐ - ๓,๐๐๐ บาท แต่ชั่วโมงละ ๓,๐๐๐ บาทนานๆ จึงจะได้สักครั้ง คำตอบนี้คงทำให้พินิจพอใจว่าอัตราที่เขาเคยได้รับ สูงมาก
คนที่สร้างความประทับใจให้ผมมากที่สุดคือ โสภณ พัฒนะอิ่ม ที่มีชื่อเสียงในหมู่เพื่อนๆว่าเป็นดอนฮวน คือมีภรรยาถึง ๑๓ คน โดยเวลานี้อยู่กัยภรรยาคนที่ ๑๓ ที่เชียงใหม่ และยังคงติดต่อกับภรรยาอีกคนหนึ่งที่อยู่ที่หาดใหญ่ แต่เรื่องประทับใจของผม ไม่ใช่เรื่องมีเมียมาก กลับเป็นเรื่องใจกุศล
โสภณไปอยู่ที่ ต. หนองตอง อ. หางดง จ. เชียงใหม่ และเริ่มทำงานเพื่อชุมชน ในการดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภท (schizophrenia) ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ตำบลนี้ได้กลายเป็นตำบลตัวอย่างที่ชุมชนรวมตัวกันช่วยกันดูแลผู้ป่วยโรคจิต (คนบ้า) เวลานี้มีคนในตำบล ทั้งหมด ๘,๙๐๐ คน เป็นโรคนี้ ๕๗ คน ได้รับการดูแลจนมีชีวิตตามปกติได้ ๑๑ คน มีการรวมตัวกันตั้ง สมาคมเพื่อผู้บกพร่องทางจิต สำนักงานตั้งอยู่ที่อาคารคลังสมอง โรงพยาบาลศรีธัญญา เป็นความร่วมมือระหว่างทางราชการ กับชุมชนเข้มแข็ง ที่น่าชื่นชมมาก
รุ่งขึ้น วันที่ ๗ กรกฎาคม ผมไปอ่าน นสพ. ที่ห้องรับรองการบินไทยที่สนามบินสุวรรณภูมิ นสพ. ไทยรัฐพาดหัวข่าวหน้า ๑ ว่า “แฉคนบ้าเพิ่มล้น รพ. เร่ร่อนเกลื่อนเมือง” ให้ตัวเลขจากกรมสุขภาพจิตว่า ปี ๒๕๕๖ มีผู้ป่วยทางจิตมารักษาใน รพ. ของรัฐ ๓.๔ แสนราย และอีกราว ๑.๗ แสนรายที่ไม่ได้รับการรักษา และเป็นคนเร่ร่อน เขาไปสัมภาษณ์รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต มาเขียนข่าว น่าเสียดายที่ไม่ได้เอาเรื่องราวความสำเร็จของศูนย์สุขภาพจิตชุมชน อย่างที่ทำในตำบลหนองตอง อ. หางดง จ. เชียงใหม่ มาออกข่าว เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนรวมตัวกันช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่เกิดมามีกรรมเช่นนี้ โดยที่หากดำเนินการจริงจัง จะมีผู้ป่วยทางจิตจำนวนหนึ่งกลับมามีชีวิตปกติได้ โสภณเขามีเรื่องเล่าเกี่ยวกับผู้ป่วยเหล่านี้
จากการพูดคุยลงไปในรายละเอียด โสภณมีความรู้มากในเรื่องผู้ป่วยโรคจิต และสะท้อนความมีจิตใจดีงามออกมา ซึ่งเมื่อซักเลยไปถึงเรื่องภรรยา ผมก็สัมผัสวิธีคิดเกี่ยวกับความสัมพันธ์สามี-ภรรยา ที่แตกต่างไปจากคนทั่วไป คือเป็นเรื่องที่เน้น ความสัมพันธ์ทางใจ และการอยู่ร่วมกันชั่วคราว ไม่สัญญาเรื่องความมั่นคงถาวร แต่ก็มีความเอื้ออาทรต่อสุขทุกข์ของกันและกัน เขาบอกว่า เมื่อเขาจะไปมีภรรยาคนใหม่ เขาก็จะบอกภรรยาคนเก่าว่า บัดนี้ถึงเวลาที่เขาจะมาหาไม่บ่อยอย่างเดิม และต่อไปข้างหน้าหากภรรยาได้พบผู้ชายที่ดี และจะไปมีสามีใหม่ เขาก็ไม่หวงห้าม ผมคิดว่า ผู้หญิงที่จะรับเขาเป็นสามี ต้องยอมรับนิสัยนี้ของเขาแล้วล่วงหน้า โดยที่เขาก็ไม่ปิดบังนิสัยนี้ ไม่ว่าต่อใครทั้งสิ้น
ผมกลับมาค้นด้วย กูเกิ้ล ที่บ้าน พบว่าโสภณมีตำแหน่งเป็นประธานศูนย์สุขภาพจิตชุมชนวัดหนองตองพัฒนา และมีเรื่องราวความสำเร็จของศูนย์นี้ร่วมกับกรมสุขภาพจิต ก่อนจากกันในงานเลี้ยง ผมบอกโสภณว่า งานชิ้นนี้ของเขาน่าชื่นชมมาก และได้บุญมาก ผมรู้สึกว่า โสภณเป็นคนที่บรรลุ ความเป็นมนุษย์ระดับหกในmoral development ของ Lawrence Kohlberg
ที่จริงยังมีเพื่อนที่มีลักษณะแปลกน่าสนใจอีกคนหนึ่ง คือประชุม ใจสมคม แต่จะเอาไว้เล่าประกอบบันทึกการนัดพบ คราวหน้า วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๗ ที่ประชุม ใจสมคม รับเป็นเจ้าภาพ และในบันทึกคราวหน้าจะมีเรื่องของเพื่อน อีกคนหนึ่ง ที่เล่าว่าตนเป็นเบาหวาน น้ำตาลในเลือดขึ้นไป ๑๙๐ หมอให้ยา ลดลงมาที่ ๑๓๐ มีคนแนะให้กินใบกระท่อม เวลานี้กินใบกระท่อมอย่างเดียว น้ำตาลเหลือ ๙๐ ผมลองค้นเรื่องใช้ใบกระท่อมรักษาเบาหวาน ที่นี่
วิจารณ์ พานิช
๖ก.ค. ๕๗
| < ย้อนกลับ | ถัดไป > |
|---|
