องค์กรตระกูล ส คืออะไร

เนื่องจากมีการกล่าวถึงองค์กรตระกูล ส ในมุมออกไปทางด้านลบ เช่น ข่าวนี้ ผมจึงขอเสนอมุมมองของผมบ้าง ซึ่งอาจมีอคติไปอีกแบบ ในลักษณะฉันทาคติ ท่านผู้อ่านพึงอ่านโดยใช้วิจารณญาณ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ใช้กาลามสูตร

ผมมองว่า องค์กรตระกูล ส ทำหน้าที่สร้างการเปลี่ยนแปลงให้แก่สังคม นำเอาวิธีการทำงานใหม่ๆ มาใช้ ที่เรียกว่า นวัตกรรม หากประเทศไทยจะออกจากกับดักรายได้ปานกลาง เข้าสู่ประเทศรายได้สูง ประชาชนมีความเป็นอยู่ที่ดียิ่งขึ้น และสังคมมีความเป็นธรรมมากขึ้น หน่วยราชการจะทำงานแบบเดิมๆ ตามที่ใช้อยู่ในปัจจุบันไม่ได้ ต้องหันไปทำงานแบบคล่องตัว ทำงานแบบสร้างสรรค์ แต่มีระบบตรวจสอบที่เข้มแข็ง ซึ่งเป็นแนวทางการทำงานขององค์กรตระกูล ส

องค์กรตระกูล ส คือ Change Agent ของสังคมไทย เปลี่ยนวิธีทำงาน และบริหารงานสาธารณะ ให้มีการสร้างนวัตกรรมในการจัดการ เพื่อบรรลุเป้าหมายอย่างทรงประสิทธิภาพ มีวิธีทำงานแบบใหม่ๆ

โลกเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว และเปลี่ยนแบบ disruptive คือสิ่งที่ล้าหลังจะถูกทอดทิ้งและถูกการแข่งขันทำลายไป ประเทศที่ล้าหลังก็จะถูก “ทำลาย” โดยที่ผู้เป็นต้นเหตุคือคนในประเทศนั้นเอง ที่ยอมให้ระบบการบริหารประเทศล้าหลัง

เราจึงควรช่วยกันส่งเสียงกู่ก้องเรียกร้องให้ประเทศมีการบริหารกิจการสาธารณะแบบใหม่ เพราะแบบเดิมที่เรียกว่าระบบราชการแบบที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนั้น เป็นระบบที่ล้าหลัง เป็นระบบแห่งอดีต ไม่ใช่ระบบแห่งอนาคต

ส่วนระบบแห่งอนาคตนั้น ได้ก่อตัวในประเทศไทยมากว่า ๒๐ ปี ในรูปของหน่วยงานของรัฐที่ไม่เป็นหน่วยราชการ จัดได้ว่า เป็นนวัตกรรมเชิงสถาบัน เช่น สวทช., สกว., สวรส., มทส., มวล., และต่อมาเกิดองค์การมหาชน มีการพัฒนามาเป็นลำดับ แต่ในช่วงประมาณ ๑๐ ปีที่ผ่านมา กลับถูกระบบราชการเข้าครอบงำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งระบบตรวจสอบ แบบที่ตรวจสอบที่เน้นขั้นตอนมากกว่าเน้นผลสัมฤทธิ์ และประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นกระบวนทัศน์ราชการ

ภายใต้วิญญาณราชการแบบอำนาจสั่งการแนวดิ่ง องค์กรตระกูล ส ที่มี พรบ. ของตนเอง ค่อยๆ ถูกกลืนกลับเข้าสู่ระบบราชการ ทำงานตามกฎระเบียบเพื่อป้องกันตนเองยิ่งขึ้น ยิ่งเมื่อเกิดกรณี สป.สช. และ สสส. ก็จะยิ่งมีผลให้องค์กรตระกูล ส ยิ่งต้องระมัดระวังการทำงาน งดเว้นการทำงานแบบสร้างสรรค์ หันไปทำงานตามรูปแบบตายตัวมากขึ้น

ผู้แพ้ ในเกมการเปลี่ยนแปลงของโลก จากการครอบงำองค์กรตระกูล ส คือประเทศไทย และ “ผู้ทำลาย” คือพวกเรากันเอง ที่ยึดกระบวนทัศน์ Top-down, Command & Control แบบราชการ

หากรัฐบาลนี้ กำจัดองค์กรตระกูล ส ผู้แพ้คือ ประเทศไทย

หากจะให้ประเทศไทยเป็นผู้ชนะในเกม disruptive change ของโลก เราต้องปฏิรูปราชการ ไม่ใช่ให้ราชการทำลายองค์กรตระกูล ส

วิจารณ์ พานิช

๑๗ พ.ย. ๕๘